CRISIS OEKRAÏNE
NIEUWSBRIEF VOOR PROFESSIONALS & GEÏNTERESSEERDEN | 5 APRIL 2022
Welke ontwikkelingen zijn er in Noord-Holland Noord rond de crisis in Oekraïne? In deze nieuwsbrief deelt Veiligheidsregio Noord-Holland Noord informatie over de opvang van vluchtelingen en eventuele andere gevolgen van de oorlog in Oekraïne voor onze regio.
Noodopvang asielzoekers in Noord-Holland Noord
Het Rijk heeft de 25 veiligheidsregio’s verzocht om vanaf woensdag 6 april voor korte tijd honderd asielzoekers op te vangen in iedere regio. Dit omdat het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel overvol is, wat leidt tot schrijnende en onveilige situaties. In onze regio wordt daarom noodopvang ingericht in de gemeente Schagen, Hoorn en Koggenland.
Vragen over diverse nationaliteiten onder vluchtelingen
Afgelopen week hebben we in de media gezien dat er vragen kunnen ontstaan als er op een opvanglocatie mannen met een niet-Europese nationaliteit arriveren, waar inwoners vooral Oekraïense vrouwen en kinderen verwachten. De vluchtelingen uit Oekraïne zijn ook vooral vrouwen en kinderen met de Oekraïense nationaliteit. Maar in Oekraïne bevonden zich voor het uitbreken van de oorlog ook vluchtelingen uit andere landen, arbeidsmigranten en buitenlandse studenten. Door de Russische beschietingen en bombardementen moesten ook zij (weer) vluchten. Deze mensen hebben net als de Oekraïense vluchtelingen alles achter zich moeten laten. Als zij vóór 24 februari 2022 rechtmatig verbleven in Oekraïne worden zij op dezelfde manier opgevangen als vluchtelingen met een Oekraïense nationaliteit.
Aantal opvangplaatsen en bezette bedden in de regio en landelijk
Onze regio heeft de doelen voor het realiseren van opvanglocaties inmiddels ruim behaald. Ook worden zelfs al meer vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen dan dat het oorspronkelijke doel was. Het aantal beschikbare plekken is 2.744, waarvan 2.207 plekken bezet zijn.
Landelijk staat de teller op 31.862 opvangplaatsen. 22.907 daarvan zijn in gebruik. De Rijksoverheid publiceert elke maandag en donderdag de laatste landelijke cijfers over opvang Oekraïne op Rijksoverheid.nl. Het gaat hierbij om cijfers van de totale capaciteit van de 25 veiligheidsregio’s en de bezetting van die plekken.
Vluchtelingen uit Oekraïne mogen werken
Het kabinet wil dat vluchtelingen uit Oekraïne die aan het werk willen zo snel mogelijk de kans krijgen dit te doen. Daarom hoeven werkgevers voor deze vluchtelingen geen tewerkstellingsvergunning aan te vragen en hebben vluchtelingen uit Oekraïne direct toegang tot de arbeidsmarkt. Wel gelden enkele voorwaarden. Vluchtelingen moeten bijvoorbeeld in loondienst komen en voor de werknemers geldt een meldplicht bij UWV. Dit om uitbuiting te voorkomen. Registratie in de Basisregistratie Personen (BRP), waarmee een vluchteling een burgerservicenummer (BSN) krijgt, is noodzakelijk voor een vluchteling om aan het werk te kunnen. Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen worden ingeschreven in de BRP op basis van hun verblijf en adres in de gemeente en door hen aangeleverde documentatie. Zij worden automatisch ingeschreven in de Basis Voorziening Vreemdelingen (BVV), zijn daarmee bekend bij de IND en krijgen een burgerservicenummer.
Vergoedingen voor opvang
Vorige week woensdag heeft het ministerie van Justitie en Veiligheid een kamerbrief gepubliceerd over de aanpak van de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Hierin staan ook vastgestelde bedragen voor vergoedingen.
De hoogte van de toelage voor voedsel en de toelage voor kleding en andere persoonlijke uitgaven bedraagt voor zowel ontheemden in de gemeentelijke opvang als in de particuliere opvang € 260,- per maand. Dit bedrag is afgerond om de uitbetaling in contanten te vergemakkelijken en is voor volwassenen en minderjarigen gelijk. De wooncomponent voor mensen in de particuliere opvang wordt een vast bedrag van € 215,- per volwassene en € 55,- per minderjarige per maand. Daarnaast is er niet langer sprake van een maximum wooncomponent per adres.
De totale maandelijkse toelage is nu voor een volwassene in de particuliere opvang € 475,- en voor een minderjarige € 315,-. Gemeenten die na bekendmaking van de bedragen in de brief van 21 maart jl. de daarin genoemde bedragen hebben verstrekt, worden door het Rijk daarvoor gecompenseerd.
AVIM ondersteunt gemeenten bij identificatie vluchtelingen
De registratie van vluchtelingen uit Oekraïne in de Basisregistratie Personen (BRP) is een hele klus. De identificatie van mensen op de vlucht is niet altijd eenvoudig. De Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel (AVIM) ondersteunt IND en gemeenten bij het complexe vraagstuk van identificeren.
“Normaliter is AVIM betrokken bij de identificatie van asielzoekers”, zegt Sara Cremers, districtschef Politie Noord-Holland Noord. “Mensen die nog niet weten of zij in Nederland mogen blijven. Wij onderzoeken afkomst, identiteit en de geldigheid van documenten. De vluchtelingen uit Oekraïne hebben echter rechtmatig verblijf in Nederland. Dat maakt onze rol anders. Via onze contactpersonen en de wijkagenten zijn we goed in verbinding met de gemeenten. Wij trekken samen op en delen onze expertise. Wij geven bijvoorbeeld aan waar je op moet letten om iemands identiteit vast te stellen, hoe je naar een paspoort moet kijken, etc. Wij adviseren. De uiteindelijke registratie van de vluchtelingen is de verantwoordelijkheid van de gemeenten.”
Naast de ondersteuning die AVIM Noord-Holland biedt op fysieke locaties heeft AVIM ook een backoffice ingericht voor telefonische vragen over al dan niet rechtmatig verblijf van een vreemdeling. Het nummer is 088-1680410.
Informatiekanalen
We merken dat de grote hoeveelheid aan informatie rondom de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne ten koste kan gaan van de vindbaarheid. Inmiddels is al veel informatie gebundeld op diverse landelijke sites. Onderstaand een aantal handige sites waar veel nuttige en actuele zaken te vinden zijn.
Voorkom uitbuiting van vluchtelingen
Wat kun je doen om uitbuiting van vluchtelingen te voorkomen? Het antwoord op deze vraag wordt gegeven in een flyer van de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s) en het Landelijke Informatie- en Expertise Centrum (LIEC). In de flyer staat hoe je verschillende vormen van mensenhandel herkent en waar je melding kunt doen. De flyer is bestemd voor professionals die met vluchtelingen werken, zoals medewerkers van opvanglocaties.
In het nieuws
Opvang op boot op Texel
Afgelopen week staken tientallen vrijwilligers op Texel in samenwerking met de gemeente de handen uit de mouwen om een boot die bestemd is voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne van alle gemakken te voorzien. Er kunnen 220 personen opgevangen worden in 110 tweepersoonskamers. In de media zijn regelmatig updates over deze unieke opvanglocatie. Zo is bij NHNieuws te lezen dat de vluchtelingen niet alleen onderdak krijgen, maar dat de gemeente Texel ook scholing voor kinderen, verschillende activiteiten en kinderopvang regelt. Het NHD gaf aan dat maandag 4 april de eerste vluchtelingen op de boot zijn aangekomen.
Maak kennis met...
Wie: Sander Witbaard Functie: Afdelingshoofd Veiligheid & Handhaving SED organisatie Wat: Betrokken bij opvang Oekraïense vluchtelingen in gemeenten Stedebroec, Enkhuizen en Drechterland
“Binnen de SED-organisatie zijn we heel vroeg begonnen met ons voorbereiden op de komst van vluchtelingen uit Oekraïne. Op het moment dat de oorlog uitbrak, wisten we al dat veel mensen onze kant op zouden komen. Inmiddels hebben de SED-gemeenten al ruim tweehonderd mensen opgevangen, voornamelijk bij gastgezinnen. Dat is ruim binnen de vraag die bij onze gemeenten is neergelegd. De vluchtelingen kunnen niet zo lang bij gastgezinnen blijven, dus zijn we nu bezig met een locatie voor de middellange termijn. De situatie was in het begin hectisch en nog steeds verlopen zaken anders dan je verwacht. We krijgen bijvoorbeeld panden aangeboden, die bij nader onderzoek niet leeg blijken te zijn. Of er arriveert een groep mensen die of veel groter of kleiner is dan we hadden doorgekregen. We hebben inmiddels geleerd dat als mensen niet vanuit de lokale doorstroomlocatie komen wij hen eerst zelf moeten opvangen om ons een beeld te vormen.”
Wat is de grootste uitdaging?
“De grootste puzzel is om alles goed georganiseerd te krijgen. Het is veel meer dan een dak boven iemands hoofd realiseren. Nazorg is heel belangrijk en kost veel inspanningen en tijd. Vluchtelingen hebben helemaal niets, ze weten de weg niet, ze willen naar school en werken, ze moeten naar de dokter. Een simpel voorbeeld: in Oekraïne ga je naar de drogist om medicatie te krijgen en niet naar de dokter. De mensen komen met hele lijsten benodigde medicijnen, maar dat kunnen wij niet regelen. Daarvoor moeten ze eerst naar een dokter.
Wat gaat er goed?
“De registratie van vluchtelingen verloopt inmiddels goed. Eind deze week zijn naar verwachting zo’n 120 tot 150 mensen ingeschreven. Ook voor het onderwijs aan vluchtelingkinderen zijn stappen gezet. We hebben met meerdere basisscholen binnen onze gemeenten afspraken dat kinderen zich daar kunnen aanmelden. Voor het voortgezet onderwijs komen er drie locaties waar kinderen naartoe kunnen. Daarnaast zijn we druk bezig met taalonderwijs voor volwassenen. De Oekraïense vluchtelingen willen heel snel de Nederlandse taal machtig worden. Vanaf 1 april mogen zij zonder visum in Nederland werken. Onder de vluchtelingen bevinden zich onderwijzers, vertalers, psychologen. Als gemeente zijn wij aan het kijken of we in het werken een soort makelaarsrol kunnen vervullen. We willen onder meer gebruik maken van de capaciteiten van vluchtelingen. Dat wij mensen met kwalificaties waar sterk behoefte aan is, laten deelnemen aan een soort werktraject, waarmee we bepaalde gaten in de markt kunnen opvullen.”
Heb je nog een tip voor andere gemeenten?
“Durf vooruit te kijken. Ga niet vastzitten in het nu, maar denk aan wat er over twee of drie maanden op je af gaat komen. Je kunt het niet vergelijken met crisisopvang van asielzoekers, want dat is een verantwoordelijkheid van het COA en de asielzoekers worden uiteindelijk weer verplaatst. De vluchtelingen uit Oekraïne komen, je hebt ze en je bent van ze. Tot ze eventueel weer teruggaan naar Oekraïne.”
Speelhoek op doorstroomlocatie Alkmaar
De doorstroomlocatie in Alkmaar is bedoeld voor de eerste opvang van vluchtelingen. Ondanks dat het verblijf van mensen hier maar kort is, doen we ons best de locatie zo prettig mogelijk in te richten. Voor de kinderen is inmiddels een speelhoek ingericht. Afgelopen weekend kwamen zo’n twintig vluchtelingen vanuit Wormer met een bus aan. Medewerkers van de ochtenddienst bleven om te helpen en zorgden samen met de medewerkers van de middagdienst ervoor dat de ontvangst en de intake in alle rust verliep.
Nieuws van GGD Hollands Noorden
De GGD voert de wettelijke taken uit rondom de publieke gezondheidszorg. Dit zijn de laatste ontwikkelingen.
179 kinderen aangemeld bij Jeugdgezondheidszorg De jeugdgezondheidszorg van GGD Hollands Noorden heeft tot vorige week 179 kinderen van 0 tot 18 jaar geregistreerd. Een aantal van hen heeft inmiddels al bezoek gehad van de jeugdverpleegkundige en/of jeugdarts. De prioriteit ligt bij de 0 tot 4 jarigen. Deze kinderen brengen we de komende tijd een huisbezoek of zij komen langs op het consultatiebureau.
Coronavaccinatie op grotere opvanglocaties Op grotere locaties met meer dan 50 vluchtelingen gaat de GGD ter plaatse coronavaccinaties geven. GGD Hollands Noorden gaat de komende periode een aantal gemeenten met grotere opvanglocaties benaderen om een afspraak te plannen. Gemeenten kunnen zichzelf ook aanmelden via oekraine@ggdhn.nl.
De volgende nieuwsbrief in je mailbox?
Blijf je graag op de hoogte van de ontwikkelingen in Noord-Holland Noord rondom de crisis in Oekraïne? Meld je dan via onderstaand formulier aan voor deze nieuwsbrief.
